شیر پروانه ای وایتون(VITON) که با اسم های FKM یا FPM نیز شناخته می شوند خواصی بسیار مشابه با شیرآلات پروانه ای تفلونی دارند. وایتون که از خانواده Fluoro carbon ها می باشد به رنگ مشکی و قرمز ساخته می شود و قابلیت تحمل دما تا حدود 160 درجه سانتیگراد را دارا می باشد. از شیر پروانه ای Viton می توان برای مواد معدنی، محلول های نمکی، کلر، مواد نفتی و روغن های پتروشیمی و … استفاده کرد اما به هیچ عنوان نباید برای بخار و یا آب داغ از آن ها استفاده کرد.
شیر پروانه ای
استفاده از سیت هایی از جنس الاستومر در شیرآلات پروانه ای باعث شده است تا میزان نشتی در آن ها به صفر برسد. استفاده از این الاستومرها امکان استفاده از چدن در ساخت بدنه این نوع از شیرآلات را نیز فراهم آورده است. قیمت تمام شده شیرآلات پروانه ای الاستومری به دلیل داشتن بدنه چدنی و همچنین وجود خود الاستومرها به جای رینگ های فلزی با جنس های گران قیمتی چون استنلس استیل یا اینکونل، باعث کاهش قیمت تمام شده در ساخت این مدل از شیرآلات نسبت به شیرآلات پروانه ای فلز به فلز شود. قیمت شیرآلات پروانه ای در مقایسه با بسیاری از شیرآلات مشابه دیگر همانند گیت ولوها نیز کمتر است.
شیرآلات پروانه ای با الاستومرها یا تیپ A یا General که در مقاله آموزشی شیرآلات پروانه ای به طور مفصل تشریح شدند، وزن کمتر و تعمیرات ساده تری نیز دارند. تمامی عوامل اشاره شده باعث شده است تا استفاده از شیر آلات پروانه ای معمولی بسیار پرکاربرد و پرمصرف شده و روز به روز علاقه مندی به استفاده از آن ها در صنایع مختلف بیشتر شود.
هنگام طراحی پایپینگ و خرید شیرآلات پروانه ای، باید جنس سیت یا الاستومر ولو پروانه ای با توجه به پارامترهایی چون جنس سیال، دما و فشار کاری، میزان نفوذ پذیری سیال، ویسکوزیته، خواص خورندگی و سایش و … به دقت انتخاب شود. الاستومرهای مختلف خواص بسیار متنوعی دارند که انتخاب درست آن ها مستلزم شناخت خواص هرکدام به صورت کامل می باشد.
انواع لاستیک های به کار رفته درشیرهای پروانه ای
در ادامه به تشریح پرکاربرد ترین لاستیک های به کار رفته درشیرهای پروانه ای پرداخته شده است.
EPDM:
رایج ترین جنس سیت در شیرآلات پروانه ای لاستیک مشکی رنگی از جنس EPDM می باشد. EPDM یا Ethyl-Propylene که مخفف کلمه ethylene-propylene-diene-monomer است قابلیت تحمل دما در بازه 25- تا 120 درجه سانتیگراد را دارد و مقاومت بسیار خوبی در برابر سایش و پارگی دارد. لاستیک EPDM در برابر بسیاری از اسید و بازهای ضعیف مقاومت شیمیایی خوبی دارد. در برابر مواد روغنی و نفتی بسیار ضعیف می باشد بنابراین در مواقعی که سیال شامل هیدروکربن ها، روغن های معدنی، الکل ها، اسید های قوی و هوای فشرده است نباید از این مدل الاستومر استفاده کرد. از نظر میزان کاربرد، EPDM پرمصرف ترین مدل لاستیک در شیرآلات پروانه ای می باشد و در صنایع مختلف پر مصرف ترین الاستومر می باشد.
NBR:
نام دیگر NBR همان BUNA-N می باشد که مقاومت بسیار خوبی نسبت به روغن، آب، سیال های هیدرولیکی و حلال های شیمیایی دارد. استحکام کششی و فشاری بالا و مقاومت خوب در برابر سایش از مهم ترین ویژگی های الاستومر NBR است. در ایران از شیرآلات پروانه ای با سیت NBR برای سیال هایی چون اسید چرب، انواع روغن ها، الکل ها، هوای فشرده، پروپان، بوتان، گازوییل، گریس و گلیسیرین و گازهای خنثی استفاده می شود. لاستیک NBR به رنگ مشکی بوده و تا دمای 80 درجه سانتیگراد قابلیت تحمل دما را دارد. بعد از شیرآلات پروانه ای EPDM، شیرآلات پروانه ای NBR پرمصرف ترین نوع از شیرآلات پروانه ای Soft Seat می باشند. لازم است اشاره شود که استفاده از ولو های پروانه ای سیت NBR برای اکسیژن، سولفید هیدروژن، اسید فنول، استون، گاز ازن، اسید نیتریک داغ توصیه نمی شود.
الاستومر NBR مشکی مخصوص شیرآلات پروانه ای
الاستومر NBR به رنگ سفید یا White NBR نیز وجود دارد که مخصوص صنایع غذایی می باشد.
PTFE:
PTFE یا Poly tetra fluoro ethylene نوعی از سیت شیرهای پروانه ای می باشد که قابلیت تحمل دما تا 200 درجه سانتیگراد را دارد. شیر پروانه ای PTFE که با نام پروانه ای تفلونی شناخته می شود، بسیار مناسب برای سیال های با خورندگی بالا مانند اسیدها می باشد. تفلون در خانواده Fluoro elastomer ها قرار می گیرد که مقاومت شیمیایی و حرارتی آن ها مثال زدنی است. در هر خطی که میزان خوردگی سیال به حدی بالا باشد که نتوان از الاستومر های معمولی مانند شیر پروانه ای EPDM و یا NBR استفاده کرد، از شیر پروانه ای PTFE یا تفلونی استفاده می شود. PTFE به رنگ سفید بوده که یک عایق الکتریکی بسیار مناسب نیز هست.
شیر پروانه ای تفلونی برای سیال هایی چون سوخت ها و مواد شیمیایی خورنده، مواد معدنی، محلول های نمک، هیدروکربن های پایه کلر و خود کلر استفاده می شوند.
VITON:
شیر پروانه ای وایتون که با اسم های FKM یا FPM نیز شناخته می شوند خواصی بسیار مشابه با شیرآلات پروانه ای تفلونی دارند. وایتون که از خانواده Fluoro carbon ها می باشد به رنگ مشکی و قرمز ساخته می شود و قابلیت تحمل دما تا حدود 160 درجه سانتیگراد را دارا می باشد. از شیر پروانه ای Viton می توان برای مواد معدنی، محلول های نمکی، کلر، مواد نفتی و روغن های پتروشیمی و … استفاده کرد اما به هیچ عنوان نباید برای بخار و یا آب داغ از آن ها استفاده کرد.
لاینرها از سمت چپ به راست به ترتیب، SBR، Silicon، FPM، EPDM/NBR White، EPDM/NBR Black می باشند.
برای اطلاع از موجودی شیرهای پروانه ای تفلونی، NBR و همچنین EPDM تماس بگیرید.
بدون دیدگاه