سایت گلاس

همواره اطلاع از نحوه انجام فرایند درون خط لوله، از مهم ترین نکات سیستم پایپینگ هست. برای اطلاع از پارامترهایی مانند دما، فشار، از تجهیزاتی مانند ترموکوپل، ترانسمیتر دما، ترانسمیتر فشار و … استفاده می شود. برای اطلاع از حرکت و یا عدم حرکت سیال، رنگ و ثابت ماندن رنگ سیال، میزان شفافیت، لول سیال و به طور کلی یک بازرسی چشمی تانک و خط لوله از سایت گلاس استفاده می شود.

این مقاله به بررسی سایت گلس ها مورد استفاده در صنایع مختلفی مانند صنایع دارویی، صنایع غذایی، صنایع تولید انرژی مانند نفت، گاز، پتروشیمی و همچنین صنایع تاسیساتی و آب و فاضلاب می پردازد.

سایت گلاس یا Sight Glass چیست؟

سایت گلاس ها از قدیم در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گرفتند که از قدیمی ترین مدل های آن ها می توان به لول گیج های بویلرهای بخار اشاره کرد که در واقع میزان سطح آب بویلر را برای چک شدن مشخص می کرد. در صنایع بیولوژیکی و دارویی و همچنین صنایع غذایی از سایت گلس ها برای بررسی مراحل فرایند تخمیر استفاده می شود. همچنین در صنایع اشاره شده برای بررسی میزان تمیزی و شفافیت سیال در حین فرایند از سایت گلس Sight glass استفاده می شود.

هنگامی که سیال در یکی از تجهیزات خط پایپینگ مانند تله بخار، مبدل، صافی استرینر و … مسدود شده باشد به راحتی می توان با استفاده از سایت گلس ها متوجه شد. همچنین وجود حباب در سیستم های انتقال مایع به راحتی از طریق سایت گلس قابل تشخیص است. در بسیاری از موارد قبل از پمپ های صنعتی سایت گلس نصب می کنند چون در صورتیکه حباب ها وارد پمپ شوند آسیب جدی به این تجهزات گران قیمت می زنند. به طور کلی مایع در سیستم پایپینگ باید بدون کف، حباب، رنگ های غیر معمول سیال و … عبور کند که تمامی موارد اشاره شده در اولین مرحله بازرسی توسط اپراتور قابل تشخیص است. در بسیاری از خطوط نیاز به روغن کاری مداوم تجهیزاتی مانند توربین و سایر تجهیزات روتاری می باشد. در این امور نیز به منظور مشاهده کیفیت روغن از سایت گلاس استفاده می شود. تیره تر شدن روغن و کم شدن سطح آن اخطار اولیه به اپراتور به منظور بررسی دقیق تر موضوع را می دهد.

انواع سایت گلاس

سایت گلس ها که با اسم شیشه دید نیز شناخته می شوند، دارای انواع مختلفی هستند. یک نوع بسیار ساده از این تیپ از شیرآلات صنعتی، سایت گلاس ها با دید 360 درجه هستند که در واقع از یک شیشه استوانه ای شکل مابین دو گسکت در دو انتها و کانکشن های فلزی تشکیل شده است. این نوع از Sight glass که به راحتی قابلیت جدا شدن و تعمیر دارد عمدتاً در صنعت دارویی و مواد غذایی استفاده می شود. این تیپ از شیشه های دید برای فشار و دماهای پایین کاربردی هستند. نوع دیگر از سایت گلس که دارای کارایی بالاتری هستند از پنجره دیدی تشکیل شده که درون بدنه فلزی قرار گرفته است. این پنجره دید در شیرهای سایت گلس به اسم شاخص جریان و یا View Through Flow Indicator شناخته می شود. این تیپ از شیرآلات سایت گلس که High performance sight glass نیز نامیده می شوند می توانند به صورت دو طرف دید و تک طرف دید باشند. این تیپ از شیرهای سایت گلس می توانند به صورت فلنجی، دنده ای، رینگی، کلمپی و … ساخته شوند.

سایت گلس فلنجی

سایت گلاس های فلنجی می توانند به صورت ANSI  کلاس 150 و همچنین تحت استاندارد DIN می توانند به صورت PN10 و PN16 ساخته شوند. استفاده از سایت گلاس های کلاس 300 و بالاتر نیز کار روتین و مناسبی در خطوط پایپینگ نیست زیرا همانطور که پیش تر اشاره شده، این تیپ از تجهیزات برای نقاط با فشار و دمای کم استفاده می شوند.

مواد ساخت شیشه سایت گلس

شیشه های دید با توجه به نوع کاربرد و دما و فشار کاری از متریال های مختلفی ساخته می شوند.

• Soda lime glass

این متریال برای فشارهای پایین و صنایع غیر حساس که خوردگی ندارند کاربردی می باشد. این جنس از شیشه دید در دماهای بالا شروع به ترک خوردن می کند و دمای قابل استفاده از آن ها نهایتاً تا 280 درجه سانتیگراد می باشد. شیشه بوروسیلیکات یا borosilicate glass که با اسم تجاری Pyrex نیز شناخته می شود از این دسته از شیشه های دید می باشند. لازم است اشاره شود که سایت گلس ها عمدتاً در خطوطی از نقاط لوله کشی استفاده می شوند که دمای بالایی ندارند بنابراین سایت گلس با شیشه borosilicate از پرکاربردی ترین مدل از سایت گلس های استفاده شده در صنایع مختلف است.

• Sapphire glass

این جنس از متریال های شیشه دید که با اسم تجاری کوارتز معروف هستند، برای دماهای کاری بالای 280 درجه سانتیگراد مورد استفاده قرار می گیرند. در بعضی از خطوط پایپینگ که تنش های حرارتی شدیدی به خط لوله اعمال می شود استفاده از این جنس شیشه دید ضروری می باشد.

جنس بدنه سایت گلس

جنس بدنه سایت گلاس های 360 درجه تمام دید عمدتاً از متریال استنلس استیل 316 ساخته می شود. اما سایت گلاس های شاخص جریان Sight flow indicator یا شیشه دید از متریال های مختلفی مانند GG25، GGG40، JL1040، GSC25، WCB و همچنین به صورت استنلس استیل ساخته می شوند. سایت گلس استنلس استیل از گریدهایی مانند 304 و 316 تولید می شوند. این تیپ از سایت گلس ها می توانند به صورت یک طرف دید و یا دو طرف دید ساخته شوند. شیشه های دید این تیپ از شیرآلات سایت گلس می تواند به صورت گرد و مربع ساخته شود. سایت گلاس های برنجی نیز از شیرآلات پرکاربرد می باشد که از برندهای آن ها می توان به دانفوس، سام و … اشاره کرد.

مهم ترین برندهای سایت گلس

از مهم ترین برندهای اروپایی سازنده شیرآلات سایت گلس می توان به FK، GESTRA، NORRIS، SPIRAX SARCO و … اشاره کرد. در بعضی مواقع سیال عبوری از سایت گلس بسیار شفاف و بی رنگ هست و تشخیص حرکت و یا ثابت بودن آن بسیار سخت و دشوار است. کارخانجات مختلف تولید کننده سایت گلاس بر اساس تجربه خود، تجهیز مکانیکالی به سایت گلس ها اضافه کردند که با نام نشانگر جریان یا Flow indicator شناخته می شود. این نشانگر ها می توانند به صورت زایده ای برای برهم زدن نوع جریان آرام باشند یا به شکل پره های دواری به اسم روتاری باشند که همراه با چرخش جریان حرکت می کند. بسیاری از کارخانجات نیز از گوی های پلاستیکی درون سایت گلس استفاده می کنند که عمدتاً رنگ این بال ها قرمز رنگ می باشد. با حرکت سیال درون شیرسایت گلس، بال به جهات مختلفی حرکت می کند که نشان دهنده انتقال مداوم سیال می باشد. سایت گلس برند FK که مخفف اسم FEREDRICH KOROMBACH می باشد از نشانگری به اسم Integral Spout استفاده می کند. در این مدل از سایت گلاس ها به دلیل کوچک شدن سطح مقطع در ورودی به قسمت شیشه ها، جتی از جریان سیال تشکیل می شود که حرکت و رنگ مایع عبوری را مشخص تر می کند.

لازم است اشاره شود که بسیاری از پارامترهایی که توسط سایت گلاس ها قابل رویت است توسط بسیاری از تجهیزات دیگر نیز قابل مشاهده و اندازه گیری است. به طور مثال لول سطح مایع در مخزن و تانک توسط لول سنج های دیجیتال قابل اندازه گیری و بررسی است اما به دلیل آنکه سایت گلاس ها تجهیزات بسیار ارزان قیمتی در مقایسه با تجهیزات ابزار دقیق هستند، ترجیح طراح خطوط پایپینگ در بسیاری مواقع استفاده از این تجهیزات ساده و ارزان به منظور بررسی اولیه و ابتدایی است.

ابعاد

سایز سایت گلاس ها محدودیتی جهت تولید ندارد و می توانند به صورت سایز کوچک از سایز 8/3 اینچ تا سایزهای بالا مانند 14 اینچ تولید شوند. عموماً سایت گلاس ها در صنایع مختلف از سایز 2/1 تا 4 اینچ مورد استفاده قرار می گیرند.

نتیجه گیری

در مجموع می توان اشاره کرد که جهت بررسی پارامترهای بصری سیالات درون خط لوله از سایت گلاس ها استفاده می شود. پارامترهایی مانند شفافیت مایع، عبور و یا عدم عبور سیال، آرام بودن یا توربلانس بودن جریان و … از این دست پارامترهای بصری هستند. سایت گلاس ها می توانند به صورت دور دید 360 درجه و یا یک طرف دید و یا دو طرف دید ساخته شوند. سایت گلس ها از سایزهای پایین مانند 8/3 اینچ تا سایزهای بالا مانند 14 اینچ تولید و نصب می شوند. سایت گلاس ها می توانند دارای جنس های برنجی، فولادی، چدنی، استنلس استیل و … باشند.